DOLAR

32,3732$% 0.14

EURO

35,1568% -0.12

STERLİN

41,2403£% 0.38

GRAM ALTIN

2.322,14%0,15

ÇEYREK ALTIN

3.998,00%0,14

TAM ALTIN

15.991,00%0,15

ONS

2.232,08%0,00

BİST100

9.079,97%3,10

BİTCOİN

2295493฿%2.49591

a
alan18-kopya
ak-parti
ak-parti

Koleksiyoner olmak zor zanaat

Gaziantepli Gazeteci, yazar ve bakır eserleri koleksiyoncusu Ali Atalar, bugüne kadar ülke gündeminde çok fazla yer bulamayan koleksiyonerlik hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Koleksiyonerliğin, hem maddi, hem zaman ve hem de güvenlik anlamında çok zor bir iş olduğunu, her önüne gelenin özellikle tarihi eser koleksiyoneri olamayacağını belirten Atalar,” İki tür koleksiyoner vardır. Bir resmi koleksiyonerlik, var, birde vatandaşın kendi çapında çakmak, kalem gibi yaptığı koleksiyonerlik var” dedi.

Ali Atalar, resmi koleksiyoner olabilmenin bazı şartları olduğunu, bu şarttar yerine getirildiğinde koleksiyonerlik belgesine sahip olunduğunu ifade ederek,” Resmi koleksiyoner olabilmek için Kültür Bakanlığına bağlı Müze Müdürlüğü’ne müracaat edip Koleksiyoner belgesi almanız gerekiyor.. Bunun için şartlar var. Öncelikle geçmişte asayiş yönünden herhangi bir sabıkanızın bulunmaması gerekiyor. Koleksiyonunuza katacağınız eserlerin sağlam, güvenli alan ve iklim şartlarında  korunabilecek bir yer göstermeniz gerekiyor. Yetkililer, göstereceğiniz mekana gelip güvenli olup olmadığına, mutlaka bir kasanın olması gerekiyor bunu görüyorlar, eserlerin bulunacağı alanın mevsim şartlarından (Sıcak, soğuk) etkilenip etkilenmeyeceklerine bakıyorlar. Tüm şartları yerine getirdiğinizde belgenizi alıyorsunuz. Sonra Kültür Bakanlığından  iki tane Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanter defteri alıyorsunuz ve bunların birisini Müze Müdürlüğü’ne veriyorsunuz, birisi sizde kalıyor” diye konuştu.

Bire1haber.com’a koleksiyonerlik ve bir koleksiyoncunun sorumluluklarını değerlendiren Atalar yaptığı söyleşide şu bilgilere yer verdi:

TÜM SORUMLULUKLAR BELGEYİ ALDIKTAN SONRA BAŞLAR

Tüm şartları yerine getirip resmi koleksiyoner belgesini aldıktan sonra asıl sorumluluklarınız buradan sonra başlıyor. Belgenizi aldıktan sonra herhangi bir tarihi eseri herhangi birisinden alabiliyorsunuz ve aldığınız kişiyi söylemek zorunda değilsiniz. Bir tarihi eseri koleksiyonunuza kazandırdığınızda en geç bir ay içerisinde, bir fotoğrafı ile birlikte özelliklerini hem sizdeki deftere, hem de Müze Müdürlüğü’ndeki defterinize işlemek zorundasınız.

TÜM ESERLERİ ENVANTER DEFTERİNE İŞLEMEK ZORUNDASINIZ

Her ne kadar koleksiyoner de olsanız, büyük bir heykel, Mozaik gibi büyük eserleri alamazsınız. Bunlar taşınmaz kültür varlıkları eserlerine girer. Koleksiyonerler taşınır kültür varlıkları alabilir. Bu eserlerin iki adet fotoğrafını çektikten sonra, eserin ağırlığı, boyu,  tarihi özellikleri, çapı, kimden aldığını belirtmeden, nereden nasıl elde ettiğine  dair tüm bilgileri deftere fotoğrafı ile birlikte işleme zorunluluğu vardır.

HER YIL DENETLEMEDEN GEÇERSİNİZ

Her yıl Ocak ayında Müze Müdürlüğü’nden iki Arkeolog eserlerinizin bulunduğu mekanı denetlemeye gelir. Tüm eserleri incelerler, iki defteri yan yana koyarak bilgileri kontrol ederler. Aldığınız zamanki durumu ile o günkü durumunu tek tek inceliyorlar. Yani kırık dökük var mı, korezyon var mı, mekan, eserlerin mevsim şartlarına göre korunmasına yeterli mi her şeyi tek tek inceliyorlar. Bunlar tutanak altına alınır ve koleksiyonerin eserlerinde, kırık, dökük, korezyon olup olmadığı belirtilir. Bu tutanağı birisi koleksiyonere verilir, birisi de gelen görevlilerde kalır.

ÇALINMIŞ BİR ESERİ SATIN ALAMAZSINIZ.

Zaman zaman Türkiye’deki koleksiyonerlere Müze Müdürlüğü’nden yazı gelir. Ülkenin herhangi bir yerinden Müze veya bir şahsa ait bir tarihi eser çalınmışsa bununla ilgili bilgiler verilir, bu eser koleksiyonere ulaştığı takdirde Müze Müdürlüğü’ne bilgi verilmesi istenir. Çünkü, o eseri size getiren kişi yada kişiler hırsız ve yakalanması için işbirliği yapmanız istenir. Çalınmış bir eseri satın alamazsınız. Bu suçtur. Koleksiyoner, bir yerde envanterde kayıtlı bir eseri kendisine bilgi geldiği için onu satın alıp koleksiyonuna koyamaz.

KOLEKSİYONER, TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIĞI SATIN ALAMAZ

Koleksiyoner, taşınmaz kültür varlığı olarak tabir edilen, “ Mozaik, sütunbaşı, mezar steli, mermer veya bronz heykel” eserleri satın alamaz. Çünkü bunlar taşınmaza girer. Koleksiyonerler, taşınabilir kültür varlığı eserlerini “ Kap, küçük heykelcikler, yüzük, mühür” gibi eserleri satın alabilirler ve bunları korumakla da yükümlüdür. Bunlar koleksiyonerde durduğu sürece yapılan denetimlerde herhangi bir sıkıntı yaşanmışsa, “ Oksitlenme, kırılma, dökülme” hakkında tutanak tutulur.

KOLEKSİYONER ELİNDE BULUNAN ESERLERİN BAKIMINI YAPMAKLA SORUMLUDUR

Bir koleksiyoner, elinde bulunan tüm eserlerin bakımını yapmak ve korunmasını sağlamak zorundadır. Eğer bir eser korezyona uğramışsa bunun bakımını yapmak zorundadır.  Şayet, koleksiyonunuzda bulunan bir tarihi eser, kırılır yada kaybolursa hemen adli soruşturma açılır. Örneğin eserlerin bulunduğu mekana hırsız girdi ve özel eşyaları çalarken, tarihi eserleri de çaldı. Bunu hemen güvenlik güçlerine bildirmek ve zabıt altına alınmasını sağlamak zorundadır. Daha sonra da Müze Müdürlüğü’ne bilgi vermekle yükümlüdür.  Ayrıca eseri kaybetmeme sorumluğu olduğu için koleksiyoner hakkında kamu davası açılır. Sorumluluğu yerine getirememekten dolayı belgenin iptaline ve elindeki tüm eserlere devlet tarafından el konulmasına kadar giden bir süreç başlar. O nedenle koleksiyoner elinde bulunan eseri kırmayacak, tahrip etmeyecek ve hırsıza asla kaptırmayacak. Bunlar gerçekleştiği takdirde suçludur. Çünkü koleksiyoner, eseri alıp, koruyan, kollayan ve biriktiren insandır.

BÜTÜN ARKEOLOJİK ESERLER DEVLETİNDİR

Aslında bütün arkeolojik eserler devletindir. Bir koleksiyoner tarihi bir eseri satın almış olmasına rağmen Müze Müdürlüğü’nün kontrolünde olduğu için o eserler devletin malıdır. Yani bunu ben parayla aldım, bu benimdir deme şansı yok.

TARİHİ ESERLER

Tarihi eserler Cumhuriyetin kuruluşundan geriye doğru 4-5 Padişah sayarız. Buda 1700’lü yılların başı ve ortasına denk gelir. Ondan daha aşağıya inerseniz bu eserler arkeolojik esere ve kayda tabidir. Ama 1800’lü yıllardan kalma bir tabak, yağlıboya resim, bir yağlıboya resim, bir tüfek, bir radyo, bir teyp yada bir elbise, sırma gibi eserlerin kayıt mecburiyeti yoktur. Bunlar içinde resmi koleksiyoner olmanız gerekmiyor. Bunları hobi olarak biriktirebilirsiniz. Bunlar yasak değil. Yasak olanlar günümüzden itibaren 300 yıl geriye gittiğinizde bir eseri satın alamazsınız. Zaten alma ve satma yasaktır. Devletin bu konuda kanunu var ve tarihi eser alım satımı kanunla yasaklanmıştır. Yalnızca koleksiyonerler alır ama satamaz. Ancak, bir koleksiyoner envanterinde kayıtlı olan bir eseri başka bir resmi belgesi olan koleksiyonerin envanterine devir yapabilir. Kültür Bakanlığı’na bağlı Müze Müdürlüğü’ne devir edebilirsin. Para da talep edebilirsin ama genelde çok para talebi olmuyor. Alma yetkisi Müze Müdürlüğü’ndedir.

KOLEKSİYONERLİK ZOR İŞTİR

Bir eseri kimden alırsan al devlet sormuyor ama satma hakkın kanunla yasaktır. Koleksiyonerlik hem maddiyat, hem bilgi ve hem de koruma isteyen bir iştir. Ben belge aldım demekle bitmiyor. Bu işin sahtesi var, bilmediğiniz zaman taşınmaz alırsanız sıkıntı, piyasada bu işin (defineciler) sahtekarlığını yapanlar var. Çünkü, uzun yıllardır herşeyin sahtesi yapılıyor. Eğer bu işten anlamazsanız paranız boşa gider. Araştırmak gerekiyor, bilgi sahibi olmanız gerekiyor.

EKONOMİK DURUMU İYİ OLANLARIN KOLEKSİYONER OLMASINDA FAYDA VAR

Ekonomik durumu iyi olan insanların koleksiyoner olmasında fayda var. Çünkü bu tür insanların hem ekonomik anlamda sıkıntıları olmaz, hem ellerindeki eserleri koruyacak yerleri daha güvenli olur, hem de eserlerin bakımını yaptırabilirler. Ama günümüzde ekonomik anlamda durumu iyi olan insanlar bu işe çok fazla meraklı değiller. Ne kadar çok koleksiyoner olursa, ülkemizdeki tarihi eserlerin yurt dışına çıkarılması da azalır. Çünkü, kaçakçılar, defineciler buldukları eserleri yurt içindeki koleksiyonerlere satarlar. Bunu alacak koleksiyoner bulamazsa bir şekilde yurt dışına götürmenin yollarını arıyorlar. O zaman da bizim bütün tarihimiz, kültürümüz yurt dışına kaçırılmış oluyor.

KOLEKSİYONER BİLGİLİ OLMALI

Koleksiyoner olmak isteyenler belli bir dönem üzerine yoğunlaşmalı ve o dönemi öğrenmeli ve o dönem eserlerini biriktirmeli. Örneğin, Roma dönemi yada Selçuklu dönemine yoğunlaşırsınız, orada da kendinize bir dal belirlersiniz ve o döneme ait o daldaki eserleri biriktirirsiniz.

Aldığınız bir eseri koruyamazsanız yada sizde bir problem var ve aldığınız kayıtlı bir eseri satmaya kalkarsanız kaçakçı sayılırsınız, koleksiyoner olmazsanız. Bu durumda hakkınızda kamu davası açılır, devlet sizden hesap sorar. Onun için tarihi eserleri koruyabilecek, bakımını yaptırabilecek kişilerin koleksiyoner olması lazım.

ESERLERİN TUTULACAĞI ORTAM ÇOK ÖNEMLİ

Koleksiyonerlerin ellerinde bulunan eserleri tutacağı ortamın nem olmaması lazım, aşırı sıcak olmaması lazım. Çünkü metal eserleri nemli ortam öldürür, pişmiş toprak vs gibi eserleri sıcaklık öldürür, cam eserleri ise güneş ışığı.

KOLEKSİYONERLERİN ÇOCUKLARI YASAL MİRASÇILARIDIR

Bir koleksiyoner hayatını kaybettiği takdirde çocukları yasal mirasçıları olur ve elinde bulunan tüm eserler çocuklarına devredilir. Eğer çocukları koleksiyonerliğe devam etmek isterlerse eserleri tüm eserleri üzerlerine alabilirler. Ama yapmak istemezlerse tamamı Müze Müdürlüğü’ne devredilir. Bunun karşılığında para talep edebilir. Onun için koleksiyonerin bağla bulunduğu Müze Müdürlüğü’nde  aralarında arkeologlar ve görevlilerinden oluşan komisyon kurulur, eserlere bir değer biçilir ödenir. Ama burada  şu çok önemli, koleksiyoner yada mirasçısı elindeki esere fiyat belirleyemez. Yani “Ben bunu 10 Liraya aldım, 10 lira verin” diyemezsiniz, o eserin değerini sadece komisyon belirleyebilir. Eğer, bulunduğu ildeki komisyonun verdiği değeri beğenmezse, koleksiyoner yada mirasçısı Bakanlıktan komisyon isteyebilir. Fakat gelecek komisyonun tüm masraflarını koleksiyoner kendisi karşılar ve o komisyon ilk komisyondan daha düşük değer biçebilir.

Bunun dışında koleksiyoner kendisi gibi resmi bir koleksiyonerle anlaşabilir, Müze Müdürlüğü bilgisi doğrultusunda envanterinde bulunan eserleri satabilir,  devredebilir yada hibe edebilir. Böyle bir durumda sizin envanterinizde bulunan eser, devrini yaptığınız koleksiyonerin defterine, sizin defterinizden düşümü yapılarak kaydedilir. Bunun dışında başka bir yöntem yoktur. Koleksiyoner tarihi eser alabilir ama satamaz. Onun için bunları bilerek koleksiyoner olmak lazım.

MÜZE AÇMANIN ŞARTLARI VAR

Bir şehirde bir müze açmak istediğinizde devlet sizden bazı şartları yerine getirmenizi ister. Bunun şartları biraz ağırdır. Şirket olmanız lazım, eserlerin korunması için güvenlik olması lazım, mutlaka bir arkeolog çalıştırmanız lazım. Bunları yerine getirdikten sonra tıpkı koleksiyonerde olduğu gibi tüm eserlerinizin kayıtlı olacağı müze envanter defterinizin olması gerekiyor. Ayrıca koleksiyoner olan bir kişi müze açamaz. Eğer açarsa koleksiyoner belgesi iptal olur ve müze koleksiyoner olur.

İNSANLAR KENDİ ŞEHRİNDEKİ MÜZELERİ GEZMİYOR

Gaziantep’te yaşayan bir insan her gün önünden geçtiği müzeyi gezmiyor ve o müzede sergilenen eserler hakkında bilgi sahibi olmuyor. Ama şehir dışına çıktığında örneğin İstanbul’a gittiğinde, Topkapı müzesi, Yerebatan Sarayı gibi yerleri gezmeye gidebiliyor.  Adana’dan Gaziantep’e gelen bir kişi de müzeye gidiyor ama kendi şehrindeki Arkeoloji müzesine hiç gitmemiş. Yani bizde farklı bir algı var. Herkes nasıl olsa gözümün önünde diye gitmiyor. Mesala Gaziantep Mozaik Müzesi bana göre Türkiye’deki en önemli müzelerden birisi Gaziantep halkının önemli bir bölümü bu müzenin içine girmemiş. Girenlerin bir kısmı meraklıların dışında bir misafiri geldiğinde “Beni müzeye götür” dediği için gitmiş.

ÇOCUKLARIMIZA MÜZE VE TARİHİ ESER KÜLTÜRÜNÜ VERMEMİZ LAZIM

Yapılması gereken çocuklarımıza ilkokuldan itibaren müze ve tarihi eser kültürünü vermemiz lazım. Çocuklarımızı alıp, bir Pazar günü bulunduğumuz şehirdeki müzeleri gezmemiz. O çocuklar ergenliğinde ve yaşı ilerlediğinde başka bir şehre gittiğinde müzeleri gezer. Çünkü aklında kalır. Bunu okullar da yapabilir. Şu anda yapan bazı okullar var. Öğrencileri alıp müzeleri gezdireceksiniz. Böylece hem tarih bilinci oluşur,  hem tarihi kültürü koruma bilinci oluşur , hem koleksiyoner bilinci oluşur ve ileride “ Bende koleksiyoner olabilirim” düşüncesi oluşabilir. Onun için biz çocuklarımızdan başlamalıyız. Belli bir yaşa gelin insanı müzeye götüremezsiniz. Çünkü, müzenin ne olduğunu bilmiyor. Bilmediği için de çok ta keyif almıyor.

GAZİANTEP’E GELİN TURİST SAYISI ARTTIKÇA MÜZELERE GİRİŞLERDE DE ARTIŞ VAR

Gelişen dünyada eğitim ve kültürlü insanların sayısı arttıkça Gaziantep’e gelen sayısı da arttı. Sezonda bütün müzelere insanlar geliyor. Bu şehre indiğinde birkaç kültür var, bir tanesi yeme içme kültürü, bir tanesi tarihi eser ve tarihi ören yerlerini gezme kültürü (Karkamış Yesemek, Rumkale, Zeugma gibi) sonra da alışverişini yapar. Akşam ise yemeğini yedikten sonra belki bir eğlence ister. Bizde eksik olan ayak, turisti akşam iyi bir şekilde ağırlayabileceğimiz eğlence mekanlarımız eksik. Konaklamada bir sıkıntısı yok, yemekleri zaten dünyanın gözdesi, müzeler ise neredeyse tamam.

MÜZELERDEN ÇOK MÜZELERİN İÇERİĞİ ÖNEMLİ

Bir şehirde çok müze yapmak yerine daha büyük müzeler yapılsa ve içerisinde mümkün olduğunca çok eser sergilense bu çok daha iyi olur diye düşünüyorum. Türkiye’de bir çok şehirde bulunan müzeleri gezdim. Avrupa’da da bazı müzeleri gezdim. Aradaki fark Avrupa’da yapılan müzeler çok büyük ve gezebilmeniz için saatler ayırmanız gerekiyor. Bizim de böyle büyük müzeler yapmamız gerekiyor ve müzeye girecek insana, daha geniş mekanlarda, daha teknolojik şartlarda bir çok eseri görme imkanını bir arada vermemiz gerekiyor. İnsanlar giriş ücretlerine bakmıyor, çünkü gideceği yere tüm hesaplarını yaparak gidiyor. Onun için bu işte mümkün olduğunca büyük mekanlar yapılması, içerisinin de çok çeşitli eserlerle doldurulması gerekiyor.

sedef-moda
sedef-moda
YORUMLAR

s

En az 10 karakter gerekli

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.

Sıradaki haber:

Hasat mevsiminin en güzel fotoğrafları sergilendi

HIZLI YORUM YAP

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.